 Səkinə xala ilə xəstəxanada tanış oldum. Gəlinini bir kənara qısıb sıxma-boğmaya almışdı.
- Az, qardaşlarına de, pul versinlər, mənim oğlumda pul nə gəzir,
oğlum səndən xahiş etmişdi ki, uşaq dogasan, yoxsa mən, bizə uşaq lazım
deyildi, Allaha şükür oğlumun qızı da var, oğlu da, uşagı sən özün
istəyib dogdun, özünüz də müalicə elətdirin
. Yazıq gəlin lal-dinməz sakit durub baxırdı. Qorxusundan ağzını açıb
bir söz deyə bilmirdi. Solmaz ali təhsilli riyaziyyat müəllimi idi. Bir
dəfə ailə qurub ayrılmışdı. Bu ikinci ailəsi idi. Həyat yoldaşı da
müəllim idi. Onun birinci həyat yoldaşı ölmüş və ondan iki uşagı
vardı-bir oğlan bir qız. Səkinə xala Solmaza elçi gedən zaman özünü bir
mələk kimi qələmə vermiş, əvvəlki gəlininin onlara gəlməmişdən əvvəl
xəstə olduğunu, amma onlardan gizlətdiklərini demişdi. Guya ki, o da
gəlini bütün həkimlərə göstərmiş, nə qədər müalicələr elətdirmiş,
dünyanın pulun xərcləmiş, amma xeyri olmamışdı. Gəlininin iki yadigarına
da özü baxacagını, həyatını o yetimlərə həsr etdiyini aglamsınaraq
söyləmişdi.
Oglunun isə boynu bükük qalmagına guya heç dözə bilmirdi. Solmaz ər
evinə gedəndən sonra isə hər şeyin əksinə olduğunu gördü. Qaynanası
Solmazı bu evə gətirən ilk gündən öz əsil sifətini göstərərək - bizə
uşaq lazım deyil, bu uşaqlara baxsan bəsindir - demişdi. Amma Solmaz
gənc idi. Onun da öz arzusu, istəkləri vardı. Ana olmaq. Solmaz məktəbdə
işləyirdi. Ərə gedən gündən onun əmək haqqı kartını qaynanası əlindən
almışdı ki, gəlini bir də "zəhmət çəkib” pul almaq üçün bankomata
getməsin.
Bu zəhməti qaynana özü çəkir, "zəhmətinin müqabilində” də pulun
hamısı özünün olur. Gəlinin heç xəbəri də olmur ki, maaşı nə qədərdir.
Oğlunun da maaşını qaynana alır, evə nə lazımdırsa özü istədiyini alır.
Nə gəlinin, nə də oğlunun onun bir sözünü iki etməyə ixtiyarı yoxdur.
Deyilənə görə, elə birinci gəlin bu hərəkətlərin qurbanı olub. Çox gənc
yaşlarından dünyasını dəyişib. Anasının hər sözünə görə, oğlu həyat
yoldaşını döymüş, danlamışdı. Cavan gəlin xərçəng xəstəliyinə
tutulmuşdu.
Vaxtında həkimə müraciət olunmamış və gəlinin iki balaca körpəsi
anasız qalmışdı. Solmaz ərə getməmişdən əvvəl bu hadisələrin heç
birindən xəbəri olmamışdı. Yalnız ərə getdikdən sonra bütün bunları
eşitmişdi. Bir dəfə ailəsi dağıldığından hər şeyə dözməyə məcbur
olmuşdu. Bir də ailəsinin dağılıb onun-bunun ağzına söz olmaq istəmirdi.
Ərə gedəndən bir il sonra oğlu olmuşdu. Oğlunun sağlamlıq problemləri
var idi. Indi yenə uşaq xəstələnmiş, temperaturu yuxarı qalxmışdı. Çox
ağlayıb-sızlayan xanımını gördükdən sonra əri məcbur olub uşağı
xəstəxanaya gətirmişdi. Həkimlər də baxan kimi çox gec gəldiklərini
söyləmişdilər. Bütün bunlara baxmayaraq, həkimlər əllərindən gələni
əsirgəmirdilər. Solmazın qardaşı şəhərdə tanınmış adam idi.
Həkimlər onu yaxşı tanıyırdılar. Məlum məsələdir ki, həkimə müraciət
edən zaman həm yaxşı tanışın, həm də yaxşı pulun olmadısa, batdın.
Həkimlərin diqqətini xəstəyə yönəltmək üçün xəstə yaxşı-yaxşı
tapşırılmalıdır. Həkim də bilməlidir ki, bu xəstənin arxası var,
xəstənin vəziyyəti pisləşsə, onu nə gözləyir. Şöbənin bütün həkimləri
Solmazın uşağını bir an nəzarətsiz qoymurdular. Uşağa çox bahalı
uynə-dərman preparatları təyin olunmuşdu. İlk sətirlərdə qeyd etdiyim
münaqişəyə səbəb gəlinin qaynanaya verdiyi resept idi. Resepti görən
kimi qaynana çox bərk əsəbləşmişdi. Ancaq Solmaz qayınanasına deyə
bilmirdi ki, heç olmasa özünün aldığı əmək haqqını versin öz uşagına
xərcləsin. Çünki burada haray-həşirin olmasını istəmirdi, ən əsası
qardaşını hamı tanıyırdı, ona görə ayıb idi, həm də onsuz da ona gücü
çatmayacaq, sözünün üstünə söz qoya bilməyəcəkdi. Elə buna görə də, gücü
ancaq göz yaşlarına çatırdı. Sakitcə bir küncə çəkilib ağlayırdı. Özünə
çıxış yolu tapmırdı. Qardaşından da utanırdı. Axı nə qədər olar?
Qardaşının da ailəsi, uşaqları var. Onlar həm uşağın iynə-dərmanını
almalı, həm uşağın və anasının yeməyini gətirməli, həm də çirkli
paltarlarını yuyub təmizləməli idilər. Evlərindən xəstəxanaya yol çox
uzaq idi. Hər gün yalnız taksiyə nə qədər pul lazım olurdu.
Palatada Solmazın bacıları, qardaşlarının həyat yoldaşları baş-başa
verib xısın-xısın danışırdılar. Söhbət qaynananın əzazilliyindən, hökmlü
olmasından, qaynatanın da, oğlunun da ondan necə qorxmalarından
gedirdi. Qaynananın qızları da analarını haqlı sayırdı. Otaqdakıların
rəngi qaçmışdı. Onlar da qorxurdular ki, birdən Səkinə xala gəlindən
qurtarıb onların da üstünə düşər. Qaynana isə heç nə olmamış kimi gəlib
otağa daxil oldu. Otaqda sanki heç kim yoxmuş kimi çantasını götürüb
çıxdı. Heç onlarla salamatlaşmadı da. Solmazın əri də nə edəcəyini
bilmirdi. Çünki evdə nə onun, nə də atasının sözü işə keçmirdi. Anası nə
dedi, o olmalı idi. Samir müəllim idi. Onun qazancı təkcə əmək haqqı
kartında olurdu ki, o da anasında idi. Əlindən isə başqa iş gəlmirdi.
Başqa qazanc yeri yox idi. Heç kimdən də borc istəyə bilmirdi, ona görə
ki, borcu necə qaytaracağını bilmirdi. Solmazın anası, gəlinləri neçə
dəfə onun pis vəziyyətdə olmasının şahidi olmuş, boşanıb uşağını da
götürüb ata evinə qayıtmağı məsləhət vermişdilər:
- Allaha şükür, əlinin gül kimi sənəti var, işləyirsən, dərs
saatın da kifayət qədərdir, aldığın əmək haqqı özünə də, uşağına da
çatar. Uşağını da götür gəl, sakit, rahat yaşa. Axı sən niyə bu qədər
zülm çəkirsən? Özünə də bizə də əzab verirsən?
Amma o bunlarla razılaşmamışdı. Ərinə də, anasız böyüyən uşaqlara da
yazığı gəlirdi. Onun evdə də işi çox ağır idi. Balaca uşağını evdə
qoyub işə gedir, (uşağı evdəki böyük uşağın ümidinə qoyub gedirdi) yemək
bişirmək, evləri təmizləmək , o biri iki uşağın dərsinə baxmaq, qaynana
və qaynatanın da paltarlarını yuyub ütüləmək yeməklərini bişirmək,
mal-qaraya baxmaq onun işlərinə daxil idi. Nə hünəri var idi ki, səhər
tezdən durub hamı yuxudan durana qədər həyəti süpürməyə, çay-çörəyi
hazırlamaya. Qaynanası sağlam, boy-buxunlu bir qadındı, lap generala
oxşayır. Bütün bunlara baxmayaraq, evdə bir iş görmür, təkcə göstərişlər
verir, yaxşı bazarlıqlar edib qızlarıgilə gedir. Onun bu evdə işi
göstərişlər vermək, verdiyi göstəriişlərə nəzarət edib evdəkiləri
danlamaqdan ibarət olurdu. Tez-tez kimisə danlamasa, sanki dünya
dağılacaqdı.
Anasına "kömək etmək " məqsədilə qızları da tez-tez gəlir. Qızlar
üçün o dəqiqə gözəl süfrə açılır, dadlı yeməklər hazırlanılır. Nəbadə,
gəlin onları qaş-qabaqlı qarşılaya. Hətta lap kiçik uşaqlarına belə
mehriban nəvaziş göstərməyə. Qaynana da, baldızlar da gəlini bir kökə
salarlar ki, gəl görəsən. Özləri bir tərəfdən, hətta qardaşlarını da
məcbur edəcəklər ki, gəlini danlasın, hətta lap döysün də. Gəlinin
başı onlara qulluq etməyə qarışan zaman isə ora-bura göz çəkib
analarının görmədikləri natəmizliyi, əyər-əskik işləri analarına
göstərib gəlinin necə səliqəsiz olduğundan danışırlar. Yeyib-içib,
deyib-güldükdən sonra zənbilləri də yaxşı pay-puruşla dolmalıdır. Gəlin
baldızların zənbilini də doldurub onları gülərüzlə yola salmalıdır.
Yazıq Solmaz, bütün bunlara nə vaxta kimi dözə biləcək görəsən?
"Ikinci dəfə də ailə qurdu dolanmadı, ayrıldı” – deyə qonum-qonşunun
danlağı ilə üzləşməmək üçün bu qədər əzab-əziyyətə dözən Solmazın
həyatı nə vaxta kimi belə olacaq, onu yəqin bir Allah bilir.
Ən pisi və dözülməz olanı isə odur ki, Solmaz özü bu vəziyyətdən çıxmaq istəmir.
|
